In Portugal is koffie niet zomaar een drankje – het is een ritueel, een sociaal ankerpunt en een moment van rust, ingebed in het dagelijks leven. Van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat bruisen cafés van de mensen die even stoppen voor een snelle bica of gezellig kletsen bij een galão. Het is gebruikelijk om de hele dag door meerdere kleine kopjes koffie te drinken, altijd vers gezet en altijd sterk.
Maar verwacht geen grote latte voor onderweg. De Portugese koffiecultuur draait om kleine porties, die vaak staand aan de bar worden gedronken. De populairste is de bica – vergelijkbaar met een espresso, maar dan iets zachter. Een pingado is een bica met slechts een druppel melk, terwijl een meia de leite (letterlijk "de helft melk") bestaat uit half koffie en half melk, geserveerd in een kopje. Als je de voorkeur geeft aan iets romigers en groters, vraag dan om een galão – meestal geserveerd in een hoog glas, ideaal voor rustigere ochtenden.
Koffie wordt vaak gecombineerd met een klein gebakje – maar wanneer en hoe hangt af van het tijdstip. 's Ochtends beginnen de locals vaak met een meia de leite en een pastel de nata of een croissant misto (met ham en cheese), meestal snel opgegeten terwijl ze aan de bar staan. Rond 16.00 of 17.00 uur is het tijd voor lanche: een soort Portugese afternoon tea, maar dan eenvoudiger en sneller – en natuurlijk met koffie. Een zoete combinatie zoals een mil folhas (millefeuille) of een kokosqueijada is dan gebruikelijk.
Na de lunch of het diner is er echter geen sprake van zoetigheid. Alleen een kleine, scherpe bica – bijna als een afsluiter van de maaltijd. Af en toe met een scheutje port of medronho, maar nooit bij het dessert.
In Tavira zijn onze favoriete plekken voor koffie en observatie Pastelaria Tavirense, op een steenworp afstand van de Romeinse brug, waar je de hele dag door het zachte getinkel van espressokopjes hoort, en Padaria Vila Doce, waar de lokale bevolking komt voor vers brood en blijft hangen voor een praatje over hun vaste bestelling. Het gaat er niet om hoeveel koffie je drinkt, maar hoe vaak je even pauzeert om ervan te genieten.

