Op het eerste gezicht oogt Tavira vredig: betegelde huizen, rustige straten en een rivier die glinstert in de zon. Maar dit kalme stadje draagt ook verhalen met zich mee. Door de eeuwen heen hebben zich legendes in de stenen genesteld, steeds weer opnieuw verteld met gedempte stemmen. Als je hier de tijd neemt, hoor je ze misschien wel.

Het bekendste verhaal speelt zich af dwars door de stad. De rivier de Séqua, die ontspringt in de heuvels van de Serra do Caldeirão, verandert in de rivier de Gilão terwijl hij onder de oude brug van Tavira door stroomt. Waarom de naam verandert, is wetenschappelijk niet te verklaren, maar de lokale bevolking zal je vertellen: het komt door de liefde. In de Moorse tijd werd de dochter van een koning, Séqua, verliefd op een christelijke ridder genaamd Gilão. Ze ontmoetten elkaar in het geheim op de brug, wetende dat ze nooit samen zouden kunnen zijn. Toen ze ontdekt werden, keerden beide partijen zich tegen hen. In plaats van gescheiden te worden, sprongen ze allebei in de rivier – Séqua stroomopwaarts, Gilão stroomafwaarts. Zo kreeg de rivier beide namen. En Tavira, zo zeggen ze, werd gevormd door hun verhaal.

Boven in het kasteel is er nog een ander verhaal. In de nacht van São João (23 juni) zegt men dat er een Moors meisje – een Moura Encantada — verschijnt op de muur, terwijl ze haar haar in het maanlicht borstelt. Ze wacht tot iemand haar betovering verbreekt. Het is een van de vele oude legendes over betoverde vrouwen die schatten of herinneringen zouden bewaken. Of het nu waar is of niet, de lokale bevolking kijkt nog steeds omhoog als de nacht stil is en de maan vol is.

In de 13e eeuw liepen zeven christelijke ridders bij Tavira in een hinderlaag en werden gedood tijdens een verkenningsmissie. Toen hun ruiterloze paarden returnreden, zette het christelijke leger de aanval in en heroverde de stad. De Kerk van Santa Maria do Castelo werd later gebouwd op de plek van de oude moskee en volgens de legende liggen de ridders eronder begraven - hoewel niemand het zeker weet. Tot op de dag van vandaag wordt hun nagedachtenis geëerd in steen, schaduw en verhalen.

Net buiten Tavira, vlakbij Conceição, doen verhalen de ronde over pijnboombossen waar geesten rondwaren in de schemering. Sommigen geloven dat ze voor de dieren zorgen, vooral voor de kameleons die hier leven – stil, waakzaam en altijd in beweging.

Ook de zee kent verhalen. Vissers vertellen over een zeegeest die op mistige ochtenden in de Ria Formosa zingt – deels vrouw, deels golf, nog steeds op zoek naar een verloren liefde. Sommigen zeggen dat ze geluk brengt. Anderen knikken gewoon, laten een offer achter en gaan de zee op.

En in het nabijgelegen Santa Luzia, beroemd om zijn octopusboten, wordt gesproken over vreemde reizen. Boten raken van hun koers af en bereiken return vol vis – alsof iemand, of iets, hen terug heeft geleid.

Je vindt deze verhalen niet op borden of in museumtentoonstellingen. Maar ze horen nog steeds bij Tavira – in een zachte windvlaag, in de stilte van de rivier, of in de manier waarop de oude brug het licht vangt bij zonsondergang.

Sommigen zeggen dat het verleden voorbij is. In Tavira is het alleen wat lastiger te vinden, maar nooit ver weg.